,! เพื่อนๆ ชาวโซเชียล และชาวโลกทุกคน! 😄 คำว่า “YOLO” (You Only Live Once) นี่มันโคตรจะฮิตติดปากกันมานานหลายปีแล้วเนอะ! ตั้งแต่เพลง “The Motto” ของพี่ Drake ดังเปรี้ยงปร้างในปี 2012 นู่น! ความหมายมันก็ตรงตัวเลย “ชีวิตมันมีแค่ครั้งเดียวเว้ย! ใช้ซะ!” อยากทำอะไรก็ทำ อยากไปไหนก็ไป อย่าไปกลัว! ฟังดูเหมือนเป็นแนวคิดง่ายๆ ที่กระตุ้นให้เรากล้าใช้ชีวิตใช่ปะ?
แต่! เคยสงสัยกันไหมเพื่อนๆ ว่าไอ้แนวคิด ‘ใช้ชีวิตให้สุดเหวี่ยง’ แบบ YOLO เนี่ย จริงๆ แล้วมันมีรากฐานมาจากแนวคิดทาง ‘ปรัชญา’ เก่าแก่เป็นพันๆ ปีเลยนะ! ที่เขาเรียกกันว่า “ลัทธิสุขนิยม” (Hedonism) น่ะ! เอ๊ะ? แล้วมันคืออะไรกันแน่? มันเหมือนกับ YOLO เป๊ะๆ เลยรึเปล่า? หรือมันเป็นแค่การหาความสุขทางกายไปวันๆ? หรือจริงๆ แล้วมันมีความหมายที่ลึกซึ้งกว่านั้นซ่อนอยู่? วันนี้ปิงจะพาไปขุดคุ้ย ทำความเข้าใจปรัชญานี้แบบง่ายๆ สบายๆ สไตล์เราๆ นี่แหละ! ลุย!
สุขนิยม 101: หาความสุข หลีกหนีความเจ็บปวด! 😊😫
หลักการพื้นฐานของปรัชญาสุขนิยมเนี่ย มันก็ตรงไปตรงมานะเพื่อนๆ คือเชื่อว่าเป้าหมายสูงสุดในชีวิตของมนุษย์เราคือการ ‘แสวงหาความสุข (Pleasure)’ และ ‘หลีกเลี่ยงความเจ็บปวด (Pain)’ นั่นเอง อะไรที่ทำแล้วมีความสุข ฟิน สบายใจ ก็ทำไป อะไรที่ทำแล้วเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน ก็พยายามเลี่ยงซะ
ต้นกำเนิดของแนวคิดนี้ต้องย้อนไปถึงยุคกรีกโบราณเลยนะ มีนักปรัชญาคนสำคัญๆ ที่พูดถึงเรื่องนี้อยู่ 2 ท่านหลักๆ ที่เราควรรู้จัก:
- อริสติปปุส แห่งซิเรเน (Aristippus of Cyrene): คนนี้เป็นศิษย์เอกของโสกราตีสเลยนะ! แกเชื่อว่า ความสุขที่แท้ทรูและสุดยอดที่สุดคือ ‘ความสุขทางกาย’ (Physical Pleasure) ที่เกิดขึ้น ‘เดี๋ยวนี้! ตอนนี้!’ (Immediate Gratification) เท่านั้น! การได้กินของอร่อยๆ การได้เสพสุขทางกายต่างๆ ในปัจจุบันขณะเนี่ยแหละ คือเป้าหมายสูงสุดของชีวิต! (ดูเหมือนจะตรงกับ YOLO แบบสุดเหวี่ยงเลยเนอะ! 😅)
- เอพิคิวรัส (Epicurus): คนนี้ดังกว่า และมักจะถูกยกให้เป็นบิดาแห่งสุขนิยมยุคใหม่เลย แกพัฒนานิยามของความสุขให้มันลึกซึ้งและ ‘นิ่ง’ กว่าเดิมเยอะ! พี่เอพิคิวรัสบอกว่า ความสุขสุดยอดไม่ใช่แค่การไล่ตามความสำราญทางกายแบบสุดโต่งเพียงอย่างเดียว แต่มันคือสภาวะของ ‘ความสงบ’ (Tranquility หรือ Ataraxia) ต่างหาก! ซึ่งหมายถึง ความสงบทางใจ ปราศจากความกลัว และความสงบทางกาย ปราศจากความเจ็บปวด แกสอนให้คนเราแสวงหาความสุขที่มัน ‘เรียบง่าย’ ‘ยั่งยืน’ และไม่นำความทุกข์มาให้ทีหลัง เช่น ความสุขจากมิตรภาพดีๆ, ความสุขจากการแสวงหาความรู้, และความสุขจากการใช้ชีวิตอย่างพอเพียง รู้จักพอใจในสิ่งที่มี นี่แหละคือความสุขที่แท้จริงในมุมมองของเอพิคิวรัส (ดูเป็น YOLO สายชิลล์ขึ้นมาหน่อยเนอะ? 😊)
ความสุขมี 2 แบบนะรู้ยัง? 🤔
นักปรัชญาสายสุขนิยม (โดยเฉพาะเอพิคิวรัส) ยังแบ่งประเภทของความสุขออกเป็น 2 แบบหลักๆ ด้วยนะ คือ:
- ความสุขในขณะเคลื่อนไหว (Kinetic Pleasure): อันนี้คือความสุขที่เรา ‘กำลัง’ ได้รับ ‘ระหว่าง’ ที่สนองความต้องการหรือความอยากของเราอยู่ เช่น ความสุขตอนกำลังโซ้ยบุฟเฟต์ปิ้งย่างตอนหิวจัดๆ หรือความสุขตอนกำลังซดน้ำเย็นๆ ชื่นใจตอนคอแห้งผาก 😋
- ความสุขแบบคงที่ (Static Pleasure): อันนี้คือความสุขที่เกิดขึ้น ‘หลังจาก’ ความต้องการของเราได้รับการตอบสนองไปแล้ว มันเป็นสภาวะของความ ‘พึงพอใจ’ ความ ‘สงบ’ ความ ‘อิ่มเอม’ เช่น ความรู้สึกสบายท้องหลังจากกินอิ่มแปล้ หรือความรู้สึกสดชื่น ปลอดโปร่ง หลังจากได้ดื่มน้ำดับกระหายไปแล้ว 😌
ซึ่งพี่เอพิคิวรัสแกมองว่า ไอ้เจ้า ความสุขแบบคงที่ (Static Pleasure) เนี่ย มันมีคุณค่าสูงกว่านะ เพราะมันเป็นสภาวะที่นิ่งกว่า ยั่งยืนกว่า และนำไปสู่ความสงบทางใจ (Ataraxia) ได้อย่างแท้จริง ไม่ใช่สุขปุ๊บปั๊บแล้วก็หายไปเหมือนแบบแรก
เดี๋ยวก่อน! แล้ว ‘ความสุข’ อย่างเดียว มันพอจริงๆ เหรอ? 🤔
ฟังดูดีใช่ไหมล่ะ? ใครๆ ก็อยากมีความสุข ไม่อยากมีความทุกข์ แต่… การยึดมั่นในหลักการ ‘หาแต่สุข หนีแต่ทุกข์’ อย่างเดียวเนี่ย มันก็อาจจะมี ‘ข้อจำกัด’ หรือ ‘หลุมพราง’ ซ่อนอยู่เหมือนกันนะเพื่อนๆ ลองมาคิดตามกันดู:
- ความหมายของชีวิต vs ความสุข: ชีวิตที่มีแต่ความสุข สนุกสนานอย่างเดียว มันอาจจะ ‘ไม่มีความหมาย’ ที่ลึกซึ้งก็ได้นะ? บางทีการที่เราได้เผชิญหน้ากับความท้าทาย ความยากลำบาก หรือการอุทิศตัวเองทำอะไรเพื่อคนอื่นหรือเป้าหมายที่มันใหญ่กว่าตัวเอง ถึงแม้มันจะเหนื่อย จะเจ็บปวดบ้าง แต่มันอาจจะเป็นสิ่งที่ทำให้ชีวิตเรา ‘มีคุณค่า’ และ ‘น่าจดจำ’ มากกว่าการมีแต่ความสุขสบายไปวันๆ รึเปล่า?
- แล้วเป้าหมายระยะยาวล่ะ?: ถ้าเรามัวแต่โฟกัสหาความสุขในปัจจุบันขณะ สนุกกับวันนี้ให้เต็มที่ แล้วพวกเป้าหมายใหญ่ๆ ในชีวิตที่มันต้องใช้เวลา ความอดทน ความพยายามมากๆ ล่ะ? เช่น การเรียนให้จบ การสร้างธุรกิจ การเก็บเงินซื้อบ้าน เราจะทำมันสำเร็จได้ไหม ถ้าเรามัวแต่จะหนีความเหนื่อย ความลำบาก?
- ความสัมพันธ์กับคนอื่น?: ความรัก ความผูกพันกับเพื่อน กับครอบครัว หรือกับแฟนเนี่ย มันไม่ได้มีแต่ด้านหวานชื่นอย่างเดียวนะ มันต้องมีการประนีประนอม การเสียสละ การทะเลาะกันบ้าง งอนกันบ้าง เพื่อปรับความเข้าใจกัน ถ้าเรายึดหลักสุขนิยมแบบสุดโต่ง คือหนีทุกอย่างที่ทำให้ไม่สบายใจ แล้วความสัมพันธ์ที่แท้จริงและยั่งยืนมันจะเกิดขึ้นได้ยังไงล่ะ?
- สุขจริง หรือ สุขปลอม?: อันนี้คำถามชวนปวดหัวสุด! 🤯 ถ้าเป้าหมายสูงสุดคือ ‘ความรู้สึกสุข’ เท่านั้น แล้วถ้าเกิดมี ‘เครื่องสร้างฝัน’ หรือ ‘โลกเสมือนจริง’ ที่ทำให้เรารู้สึกมีความสุขสุดๆ ได้ตลอดเวลาเลยล่ะ? (เหมือนในหนัง The Matrix ไรงี้!) แต่ความสุขนั้นมันเป็นแค่เรื่องหลอกๆ ที่ไม่ได้มาจากประสบการณ์จริง… แบบนี้มันจะถือว่า ‘ดี’ หรือ ‘ด้อยค่า’ กว่าความสุขที่เราต้องออกไปเผชิญโลกจริงๆ เพื่อให้ได้มาไหม? เอ้อ! น่าคิดนะเพื่อนๆ!
แล้วเราจะเอา ‘สุขนิยม’ มาใช้ยังไงให้ชีวิตดี๊ดี? ✨
อ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนอาจจะเริ่มคิดว่า “อ้าว! สรุปว่าสุขนิยมมันไม่ดีเหรอ?” ไม่ใช่แบบนั้นซะทีเดียวนะเพื่อนๆ! แม้ว่าการยึดติดกับมันแบบสุดโต่งอาจจะมีปัญหา แต่เราก็สามารถเรียนรู้แง่มุมดีๆ จากปรัชญานี้ มาปรับใช้ให้ชีวิตเรามีความสุข (แบบพอดีๆ) มากขึ้นได้นะ!
ปิงว่า หัวใจสำคัญอาจจะไม่ได้อยู่ที่การต้องวิ่งไล่ตาม ‘ความสุขสุดเหวี่ยง’ ตลอดเวลา แต่คือการหันมา ‘ตระหนักรู้’ (Mindfulness) และ ‘ซาบซึ้ง’ (Appreciate) กับความสุขเล็กๆ น้อยๆ ที่มันเกิดขึ้น ‘จริงๆ’ ในชีวิตประจำวันของเรา มากกว่า
ลองฝึก ‘จดจ่อ’ และ ‘ดื่มด่ำ’ กับความสุขง่ายๆ รอบตัวดูสิเพื่อนๆ:
- กลิ่นกาแฟหอมๆ กับแสงแดดยามเช้า ☕☀️
- รสชาติของอาหารมื้อโปรดที่เราตั้งใจกิน 🍲
- เสียงหัวเราะของเพื่อนสนิท หรือคนในครอบครัว 😂👨👩👧👦
- ความรู้สึกสบายตอนได้นอนพักผ่อนเต็มอิ่ม 😴
- ความรู้สึกดีๆ ตอนได้ช่วยเหลือคนอื่นเล็กๆ น้อยๆ 🥰
แค่เราลอง ‘เลือก’ ที่จะมองเห็น ใส่ใจ และมีความสุขกับสิ่งง่ายๆ เหล่านี้ในแต่ละวัน ปิงเชื่อว่ามันก็สามารถเติมพลังใจ ทำให้เรารู้สึก ‘พึงพอใจ’ และมีความสุขกับชีวิตได้ไม่แพ้ความสุขใหญ่ๆ เลยนะ!
สุดท้ายแล้ว ไม่ว่าเราจะเรียกมันว่า YOLO, ปรัชญาสุขนิยม, หรืออะไรก็ตาม ปิงว่าการรู้จัก ‘แสวงหา’ และ ‘ชื่นชม’ ความสุขในชีวิตอย่าง ‘พอเหมาะพอดี’ ควบคู่ไปกับการทำสิ่งที่มี ‘ความหมาย’ ต่อตัวเองและคนอื่น การดูแล ‘ความสัมพันธ์’ ที่ดี และการกล้า ‘เผชิญหน้า’ กับทั้งความสุขและความทุกข์ที่เข้ามาบ้างตามความเป็นจริง… นี่แหละน่าจะเป็นหนทางสู่ ‘ชีวิตที่ดี’ ที่มัน ‘สมดุล’ และ ‘มีความสุขอย่างยั่งยืน’ ได้อย่างแท้จริงมากกว่าเนอะ! เพื่อนๆ ว่าไงครับ? 😊
สำหรับวันนี้ ปิงขอตัวไปหาความสุขเล็กๆ จากการดื่มกาแฟก่อนนะ! บายยย! 👋
